De jeugd vliegt(er) uit

In de vijver voor mijn huis zie ik bijna dagelijks een zwanenfamilie. Ze komen en gaan en het is mooi om te zien hoe zorgzaam de ouders omgaan met hun kleintjes. Omdat ik ze bijna dagelijks zie denk ik dat het een beetje mijn zwanen zijn. Het is grappig, ik hoor dat ook van andere mensen die hier aan het water wonen. We houden de zwanenfamilie met z'n allen dus goed in de gaten.

De laatste paar weken heb ik het idee dat de familie niet helemaal meer compleet is. Altijd zag ik pa, ma en hun zes kinderen gezellig langs zwemmen, een beetje slapen of kijken, een beetje eten of gewoon wat dobberen. Nu zie ik alleen de ouders, soms twee of drie jongen en de andere jongen zijn in geen (gras)velden of (water)wegen meer te zien. Als de zwanenkinderen inmiddels op eigen poten staan is dat wel een beetje vroeg dit jaar. Maar dat zegt helemaal niets als je bedenkt dat de natuur in zijn geheel een beetje vroeger is.

Toch willen de zwanenkinderen nog niet echt onder de vleugels van de ouders vandaan en komen dan ook steeds weer terug.   De ouders zijn er niet meer van gediend, zij willen een nieuw nest bouwen en jagen hun kinderen alle kanten op.  Een paar dagen geleden was het dan ook een enorme herrie in de vijver. De jongen werden met heel veel geweld verjaagd door pa en ma.

De zwanen die we in de vijvers van parken en plantsoenen zien zijn meestal knobbelzwanen. Door het ringen van zwanen komen we veel te weten over het zwanenleven. Zo is gebleken dat sommige zwanen de respectabele leeftijd van 24 jaar kunnen bereiken en dat een zwanenpaar altijd bij elkaar blijft.

Een volwassen zwaan heeft een vleugelwijdte van 2.30 meter en weegt gemiddeld 12 kg. Een zwaan heeft met zijn sierlijke gebogen hals 26 halswervels, er is geen andere vogel die er zoveel heeft. Tussen de mannetjes en de vrouwtjes zie je bijna geen verschil, alleen de nek van het mannetje is forser dan bij het vrouwtje en in  het voorjaar heeft het mannetje een iets rodere snavel en zijn voorhoofdsknobbel is in die tijd dikker.

Zwanen leven vooral van waterplanten, je ziet ze regelmatig half onder water. Helemaal onder water gaan ze nooit, dat is ook niet nodig want ze kunnen met hun lange hals overal gemakkelijk bij.

Zwanen hebben een groot territorium en verdedigen dat dan ook fanatiek, vooral als ze een nest hebben en zeker als de jongen net zijn geboren. Niet alleen vertonen ze dreigend gedrag naar hun medevijverbewoners maar ook mensen moeten oppassen en een beetje afstand houden. Kom je wel te dicht bij het nest of de jongen, dan begint het vrouwtje hard te sissen en kan de a.s. mama of inmiddels mama, je aanvallen en maakt ze gebruik van haar grote vleugels en sterke snavel.

Papa Zwaan is ook niet voor de poes, hij kan eveneens behoorlijk uithalen als hij gevaar voor zijn kroost denkt te zien.

Zwanen broeden 1 keer per jaar en maken hun nest van riet en andere waterplanten waarin ze 5 tot 9 eieren leggen. Het vrouwtje broedt 38 dagen op de eieren die per stuk ongeveer 11 cm zijn.

Als de jongen eenmaal uit het ei zijn gekomen dan zie je de zorgzaamheid en de trots van het ouderpaar en is het voor ons een feest om te zien. De ouders dragen de kleintjes regelmatig op hun rug en na een maand of 5 kan het jonge spul vliegen.

De jongen worden ongeveer 1 jaar door de ouders verzorgd waarna ze met strenge poot, snavel of vleugel de wijde wereld in worden gestuurd om hun eigen leven te gaan leiden. Na 3 jaar zijn de zwanen volwassen en vormen ze hun eigen familie.

De huwelijksmarkt